اثار مخرب و ویرانگر فضای مجازی

قرمزی چشم، خارش چشم، سردرد، سرگیجه، تیک‌های عصبی، بدخلقی و بهانه‌گیری، پرخاشگری، درد مفاصل، افت تحصیلی، انزواطلبی،پیش فعالی,مقایسه بیش از حد خود با دیگران, کندی ذهن و... از مهم‌ترین آسیب‌ها و معایب استفاده بیش از حد از فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای در کودکان و نوجوانان است.

افرادی که بیش از حد بازی‌های رایانه‌ای انجام می‌دهند یا بیشتر وقت خود را در فضای مجازی به گشت و گذار و جست‌وجوهای اینترنتی می‌گذرانند به بیماری‌های متعدد جسمی و روحی مبتلا می‌شوند و سلامتی خود را به خطر می‌اندازند.

کودکانی که زمان زیادی را صرف بازی‌های کامپیوتری و ویدئویی می‌کنند و به عبارت دیگر دچار نوعی اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای شده‌اند بیشتر از دیگر کودکان به بیماری‌های روحی و جسمی مبتلا می‌شوند و رفتار پرخاشگرانه، عصبی و غیرطبیعی از خود نشان می‌دهند.

زمان مناسب برای بازی‌های رایانه‌ای

بسیاری از پزشکان، متخصصان و کارشناسان معتقدند کودکان زیر 5 سال بهتر است با بازی‌های رایانه‌ای آشنا نشوند و با بازی‌های قابل لمس واقعی مانند لگو، خانه‌سازی، پازل و... سرگرم شوند تا از آسیب‌ها و مضرات بازی‌های رایانه‌ای دور بمانند تا زمانی که قدرت تشخیص بازی‌های باکیفیت و مناسب را پیدا کنند و وقت خود را برای بازی‌های مضر و نامناسب هدر ندهند.

«سیما ملتجی» کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان به مضرات برخی از بازی‌های رایانه‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: «برخی از این بازی‌ها غالبا اکشنی و هیجانی هستند و در آنها کشتن، تخریب، تیراندازی، مرگ و نیستی فراوان وجود دارد و به جای انگیزه و تلاش و تحرک به کودکان هیجان‌های کاذب و منفی و استرس و نگرانی وارد می‌کند و آنها را از رشد و بالندگی دور می‌سازد».

وی اضافه می‌کند: «کودکان در برخی از این بازی‌ها آنچنان جذب کامپیوتر می‌شوند که گذشت زمان را فراموش می‌کنند، این در حالی است که در این مدت طولانی، به صفحه نمایش خیره شده‌اند و ساعت‌ها پشت میز نشسته‌اند بدون اینکه تحرکی داشته باشند و از پشت میز برخاسته باشند، به همین دلیل پس از مدتی خستگی، درد مفاصل، مشکلات بینایی، اختلالات عصبی، تیک‌های عصبی مانند ناخن جویدن،افت تحصیلی و حتی گاهی ترک تحصیل، پلک زدن‌های متوالی، حرکات غیرعادی دست یا پا به سراغشان می‌آید و آنها را با خطرات جدی مواجه می‌سازد.»

به گفته این کارشناس، استفاده غیرمجاز و بیش از حد از فضای مجازی به تدریج در کودکان و نوجوانان نوعی اعتیاد ایجاد می‌کند و ترک کردن این عادت هم با مشکلات خاص خود مواجه است که ضرورت توجه عمیق و کافی والدین به این بازی‌ها را نشان می‌دهد.

وی خاطرنشان می‌کند: «بهترین زمان استفاده از فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان و نوجوانان سنین 7 یا 8 سالگی به بعد است آن هم با نظارت والدین، چرا که در این ایام می‌توان به فرزندان آموزش داد و یادآوری کرد که هر نوع بازی رایانه‌ای مناسب نیست و نباید استفاده شود.همراه با مدت زمان مشخص, بلکه بازی‌هایی باید به کار گرفته و استفاده شود که رشد، تحرک، بالندگی و سازندگی را در کودکان افزایش دهد و زمینه‌ساز پیشرفت و ترقی فکری و علمی آنها باشد.»

خیلی از جوان هایی که اسم دهه هفتادی یا دهه هشتادی رویشان گذاشته ایم انگار شبانه روزی در شبکه های مجازی زندگی می کنند. دنیا را به شکل لایک و فالوئر می بینند و این دنیا اتفاقا فضای ارزشی آن هاست و خیلی جدی در آن زندگی می کنند. دلیل این همه جدی گرفتن این فضاها چیست؟

دنیای واقعی برایشان جالب نیست. یک دنیای خیالی برای خودشان می سازند. اتفاقا به دنیای مجازی مراجعه می کنند به عنوان دنیای که اصرار دارند واقعی تر است از چیزی که ما به آن دنیای واقعی می گوییم و آن ها اصلا نمی توانند با آن ارتباط برقرار کنند.

وقتی شما در یک مهمانی هستید، می بینید که یک نوجوان یا جوان نسل دهه هفتادی نمی تواند با دیگران ارتباط برقرار کند. بحث ها برای نامربوط است. الگوهای رفتاری برایش بی معنی است. تنها چیزی که دارد اینستاگرامش است. آن دنیای مجازی به تعبیر دریدایی، شبحی است موهوم که واقعی تر است از دنیایی که احساس می کنی در آن بیگانه ای.

این مهمانی یک مثال کوچک است. حالا این را گسترده کنید و تعمیم دهید به سطح جامعه. نظام آموزشی ما چیز جالبی برای عرضه ندارد و اصلا جذاب نیست، چرا که با زیست و مسائل عینی کودکان و نوجوانان ارتباطی ندارد. یا واحدهای دانشگاهی کمتر با نیازهای واقعی و شغلی و مسائل زندگی روزمره مرتبط است.

کلی گویی هایی است کلیشه ای که بچه ها حفظ کنند و مدرک بگیرند. این یعنی سیستم آموزشی مختل است و جوان عزت نفسش را از دست می دهد، چرا که خودش را به یک دریافت کننده مدرک تقلیل یافته می بیند. البته بخشی از این مشکلات جهانی است، اما مشکلات ما مبتذل ترین حالت آن است. ما در برنامه ریزی مشکل داریم و دلیلش هم ضعف مدیریت است.

تمام فکر و ذکر جوان و نوجوان های امروزی حتی بزرگ سالان درگیر فضای مجازی و فالوور و دیده شدن هستند به طوری که تمام زندگی واقعی خود را رها کردند و درگیر این هستند که در فضای مجازی چه می گذرد.استفاده صحیح و بهینه از فضای مجازی خیلی هم خوب است ولی در صورتی که ظاهر زندگی دیگران با باطن زندگی و مشکلات خود مقایسه نکنیم قطعا این افراد هم در زندگی روزمره خود مشکلاتی دارند ولی ان ها را با من و شما در میان نمی گذارند و فقط از لحظات خوب و شاد خود عکس و فیلم به نمایش می گذارند.