تکنولوژی نانو در صنعت نساجی

صنعت نساجی، یکی از اولین زمینه هایی است که محصولات فناوری نانو در آن به بازار آمدند. لباس های خود تمیزشونده، ضدلک و ضد آب، ضدمیکروبی، تنفس پذیر، ضد چروک، نسوز و … مثال های ساده ای از لباس های ساخت فناوری نانو هستند. شست و شوی لباس، یک فعالیت عادی و جزئی از زندگی روزمره است. لباس های خودتمیز شونده، لباس هایی هستند که ذرات، کمتر به سطح آنها می چسبند و اگر بچسبند، با ریختن آب به آسانی بلند می شوند. رفتار این لباس ها شبیه نیلوفر آبی است و اساس عملکرد آنها بر مبنای پستی بلندی های قرار گرفته بر روی الیاف پارچه است. برای درک اثر این برآمدگی ها، می توانید کرک های روی پوست هلو را در نظر بگیرید که چگونه هنگام شست و شو مانع از نفوذ آب به سطح پوست این میوه می شوند. این ساختارهای میکرومتری و نانومتری، سطح را ابر آبگریز می کنند و در نتیجه، تر شدگی سطح کاهش می یابد. یعنی قطرات آب و روغنی که بر سطح می ریزند نمی توانند سطح پارچه را تر کنند. این پارچه ها ضد آب و ضد لک هستند. پارچه های ضد میکروبی، از دیگر نمونه هایی هستند که وارد بازار مصرف شده اند. این پارچه ها می توانند به طور عام مورد استفاده همه ی مردم و به طور خاص مورد استفاده ورزشکاران قرار گیرند.

پارچه های تنفس پذیر، پارچه هایی هستند که هم گرمای بدن را حفظ می کنند و هم اجازه می دهند که رطوبت ناشی از تعرق، به سمت خارج هدایت شود. یکی از مهمترین کاربردهای این پارچه ها، دوخت لباس های کوهنوردی و اسکی است. لباس های کوهنوردی تولیدی با فناوری نانو، بر خلاف ظاهر بسیار نازک و سبک، عایق حرارتی هستند و تا ارتفاع پنج هزار متری می توانند ورزشکا را از سرما محافظت کنند. منظور از عایق بودن این لباس ها آن است که وقتی هوا سرد است، این لباس ها می توانند شما را گرم کنند و زمانی که هوا رو به گرمی می رود، دمای مطبوعی را برای شما فراهم می کنند. این لباس ها به علت وجود پوشش های نانومتری روی سطح آنها، آب گریز نیز هستند و خیس نمی شود. الیف خارق العاده ی دیگری نیز وجود دارد که هم اکنون در مرحله بررسی و پژوهش قرار دارند و انتظار می رود که در سال های آینده بتوانند به صورت تجاری وارد بازار شوند. لباس های بسیار سبک ضد ضربه و ضد گلوله، لباس هایی برای استتار دایم سربازان در طبیعت، لباس هایی برای نامریی شدن، لباس های هوشمندی که علایم حیاتی افراد را مدام پایش می کنند، لباس های خوشبو که مواد معطری در نانوکپسول هایی نهفته در الیاف آنها است، لباس هایی که انرژی خورشید را در خود ذخیره می کنند و با آنها می توانید گوشی تلفن همراهتان را شارژ کنید و… اینها همه نمونه هایی از وعده های فناوری نانو برای لباس های آینده بشر است.

در پای انسان به طور معمول 250 هزار غده ی تعرق زا وجود دارد که این غده ها روزانه 500 میلی لیتر عرق تولید می کنند. رطوبت ناشی از تعرق و حرارت ناشی از دمای بدن، محیط مناسبی برای رشد باکتری ها و میکروب ها ایجاد می کند. در اثر رشد و تکثیر این موجودات تک سلولی بوی بدن نیز تولید می شود. به همین دلیل است که بسیاری از افراد از بوی بد پای خود در عذاب هستند. این مسئله می تواند برای افرادی همچون ورزشکاران که فعالیت بیشتری دارند و در معرض تعرق بیشتری هستند، سبب ایجاد بیماری های پوستس شوند. نواحی بین انگشتان پا و شیارهای پوست پای ورزشکاران، به علت تعرق زیاد، در معرض بیماری های قارچی بسیاری است. اگر شما لباس یا جورابی داشته باشید که الیاف آن آغشته به نانو ذرات نقره باشد، مانع از رشد باکتری ها و میکروب ها می شود و بو نمی گیرد. نقره ماده ای است که از خود خاصیت ضد میکروبی نشان می دهد و در جنگ های قدیم برای کنترل عفونت زخم سربازان از سکه های نقره استفاده می کرده اند. اگر ذرات نقره تا ابعادی زیر 100 نانومتر کوچک شوند، این خاصیت افزایش چشمگیری می یابد. نانو ذرات نقره بر متابولیسم، تنفس و تولید مثل میکروارگانیسم ها اثر می گذارند. آزمایش های انجام شده نشان می دهد که این ذرات، بیش از 650 نوع باکتری شناخته شده را از بین می برد.